Khoa Lịch sử

Lý luận sử học - “các lý thuyết soi sáng cho việc nhận thức lịch sử và khôi phục lại quá khứ của các xã hội con người trong các thời gian khác nhau“, “lý thuyết cần thiết cho việc biên soạn lịch sử” - là yếu tố nền tảng, là ngọn đuốc dẫn đường cho người nghiên cứu đi vào khoa học lịch sử.

Khoa Lịch sử là một trong bốn khoa được thành lập đầu tiên của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, nay thuộc Trường Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội. Ngày 10/10/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành Sắc lệnh số 45 thiết lập Ban Đại học Văn khoa tại Hà Nội, và Lịch sử là một trong hai bộ phận của Ban. Ngày 4/6/1956, Thủ tướng Phạm Văn Đồng ban hành Quyết định số 2138/TC thành lập Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội gồm Ban Khoa học và Ban Văn khoa, trong đó Ban Văn khoa có hai bộ phận độc lập là Văn và Sử. Ngay trong năm 1956, Ban Văn khoa được chia thành hai đơn vị là Khoa Văn và Khoa Sử. Từ đó đến nay, khoa Lịch sử luôn là một trung tâm hàng đầu Việt Nam trong hình thành, đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng các khoa học lịch sử và văn hóa.

Ngành Văn hóa học chính thức được mở tại Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN từ năm 2020, trên nền tảng từ chuyên ngành Lịch sử văn hoá Việt Nam thuộc ngành Lịch sử từ năm 2000 và với đội ngũ giảng viên của Bộ môn Văn hoá học (mà tên ban đầu là Bộ môn Lịch sử Văn hóa Việt Nam) – đơn vị được thành lập từ năm 1998, do Giáo sư Trần Quốc Vượng là Chủ nhiệm.

Hướng chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam tại Khoa Lịch sử - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội sẽ là một lựa chọn lý tưởng để bạn tiếp tục hành trình học tập, nghiên cứu và phát triển bản thân từ năm thứ tư đại học.

Khảo cổ học là một ngành khoa học nghiên cứu về thời kỳ cổ xưa thông qua di tích và di vật thu thập được từ các hoạt động khai quật khảo cổ học. Khảo cổ học dựa trên các nguyên lý cơ bản: nguyên lý chồng xếp địa tầng (sớm ở dưới, muộn ở trên), nguyên lý ba thời đại (Đá, Đồng, Sắt), nguyên lý tiến hóa sinh học và kỹ thuật (sớm lạc hậu, muộn tiên tiến)… Khảo cổ học là ngành khoa học có sự kết hợp giữa khoa học nhân văn (lịch sử, dân tộc học, nghệ thuật) và khoa học tự nhiên (địa chất, sinh học, vật lý, hóa học)

Trên thế giới, mỗi quốc gia, dân tộc luôn có con đường phát triển riêng, mang tính đặc thù. Con đường phát triển của các quốc gia, dân tộc vừa chịu sự chi phối của các nhân tố nội tại, vừa chịu sự tác động của bối cảnh khu vực và quốc tế. Hiểu về lịch sử phát triển của các dân tộc trên thế giới, nhất là các nước có mối liên hệ với Việt Nam, sẽ cung cấp hệ quy chiếu hữu ích để từ đó soi rọi và làm sáng tỏ hơn lịch sử, văn hoá Việt Nam, cũng như lý giải các vấn đề quốc tế đương đại. Hơn nữa, trong bối cảnh toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, việc có kiến thức sâu rộng về lịch sử, văn hoá thế giới sẽ là một lợi thế cạnh tranh để có thể hoà nhập và làm việc hiệu quả trong môi trường quốc tế đa văn hoá.

Cùng với xu hướng phát triển của thời đại và nhu cầu thực tiễn đặt ra, Khoa Lịch sử bắt nhịp rất nhanh với xu hướng mở cửa trên mọi lĩnh vực nghiên cứu. Lần lượt các ngành, chuyên ngành được hình thành nằm trong Chương trình đào tạo ngành Lịch sử như Khảo cổ học, Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Lịch sử Việt Nam, Lịch sử Thế giới mang lại cho Khoa Lịch sử một diện mạo phong phú, cả về lý thuyết lẫn thực hành. Thực tế đó đặt ra cho Khoa Lịch sử phải tiếp tục đầu tư xây dựng những ngành học mới đáp ứng nhu cầu thực tiễn xã hội đặt ra trong bối cảnh phát triển đất nước. Vì vậy, sự ra đời hướng chuyên ngành Lịch sử Đô thị kể từ năm 2015 được xác định là một trong những trọng tâm chuyên môn của Khoa trong nhiệm vụ giảng dạy và nghiên cứu các vấn đề Lịch sử Đô thị ở Việt Nam và thế giới.

Lịch sử Việt Nam là một lĩnh vực học thuật rộng lớn nhưng có nền tảng sâu sắc, nghiên cứu sự phát triển chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và lãnh thổ của Việt Nam - từ nguồn gốc tiền sử và các vương quốc cổ đại, qua các triều đại quân chủ, các thách thức thời thuộc địa, chiến tranh giành độc lập và công cuộc xây dựng đất nước hiện đại.

Trân trọng giới thiệu đến các bậc phụ huynh và các bạn thí sinh Thông tin tuyển sinh hai ngành học: Lịch sử và Văn hóa học của Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Cánh cổng trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội luôn rộng mở chào đón các bạn đăng ký xét tuyển và trở thành Tân sinh viên K70 của nhà trường. Khoa Lịch sử với hai ngành học hấp dẫn là lựa chọn đáng lưu tâm của quý vị phụ huynh và các bạn thí sinh.

Chính sách học bổng áp dụng với sinh viên của 09 ngành Khoa học cơ bản của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN, gồm các ngành: Văn học, Lịch sử, Triết học, Tôn giáo học, Chính trị học, Nhân học, Việt Nam học, Ngôn ngữ học và Hán Nôm.

Sinh viên hai ngành Lịch sử và Văn hóa học đã có mùa bảo vệ khóa luận tốt nghiệp đầu tiên của năm 2025. 

Ngày 20/5/2025, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn phối hợp với Đại sứ quán Pháp, Cơ quan Đại học Pháp ngữ, Viện Pháp tại Việt Nam đã tổ chức buổi nói chuyện chuyên đề “Biệt thự 46 Hàng Bài: Trùng tu di sản kiến trúc Pháp để thúc đẩy di sản đô thị tại Hà Nội”.

Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp cùng Đại sứ quán Pháp, Tổ chức Đại học Pháp ngữ, Viện Pháp tại Việt Nam trân trọng thông báo buổi nói chuyện chuyên đề: "Biệt thự 46 Hàng Bài: Trùng tu di sản kiến trúc Pháp để thúc đẩy di sản đô thị tại Hà Nội"
(Villa 46 Hang Bai: Renovation of a Former French House to Promote Urban Heritage in Hanoi)

Sáng ngày 7/5/2025, Ban Chủ nhiệm Khoa Lịch sử đã có buổi làm việc, trao đổi với đoàn chuyên gia đến từ Viện Nghiên cứu Văn hóa và Di sản tự nhiên thuộc Đại học Nam Kinh, Trung Quốc.

Ngày 7/5/2025, tại Bảo tàng Lịch sử và Văn hóa, Khoa Lịch sử đã tiến hành Hội nghị Nghiên cứu khoa học sinh viên năm học 2024-2025. Đây là hoạt động sinh hoạt khoa học thường niên, sôi nổi và chất lượng cao của thầy, trò Khoa Lịch sử.