Khoa Lịch sử

Miền Trung Việt Nam và văn hoá Chămpa (Một cái nhìn địa - văn hoá) (GS. Trần Quốc Vượng)

Trên dải đất miền Trung Việt Nam hiện tại, chủ yếu là từ Đèo Ngang cho đến Hàm Thuận, nhiều thời bao gồm cả Tây Nguyên, đã nảy sinh, phát sáng rực rỡ rồi tắt dần một nền văn minh độc đáo, ta gọi là văn minh Chămpa...

Đảng chỉ đạo kết thúc cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước (1973-1975) (PGS.TS Vũ Quang Hiển)

Sau ngày Hiệp định Pari được kí kết (27-1-1973), Mĩ phải rút quân khỏi miền Nam với bài học sâu sắc nhất là “không để xảy ra một Việt Nam thứ hai”. Mĩ có sự điều chỉnh chiến lược đối ngoại, tạm thời hoà hoãn với các lực lượng xã hội chủ nghĩa.

Sự kết hợp giữa nông thôn và thành thị một đặc điểm kinh tế - xã hội của nông thôn truyền thống ở đồng bằng sông Hồng và các tỉnh ven biển miền Trung (GS. Phan Đại Doãn)

Kinh tế và xã hội truyền thống Việt Nam không giống như các nước Tây Âu, kể cả Nhật Bản thời kỳ tiền tư sản chủ nghĩa. ở nông thôn Việt Nam, chủ yếu ở đồng bằng sông Hồng, những thành tố của thành thị lại hoà tan trong nông thôn.

Giải ảo hiện thực về xứ Đống Đa và gò Đống Đa (GS. Trần Quốc Vượng)

Website Khoa Lịch sử trân trọng giới thiệu tới Quý độc giả bài viết Giải ảo hiện thực về xứ Đống Đa và gò Đống Đa của GS. Trần Quốc Vượng.

Tiền kim loại Nhật Bản phát hiện ở Thanh Hoá (Hoàng Văn Khoán, Đỗ Thị Thùy Lan)

Tại Bảo tàng Thanh Hóa hiện còn lưu giữ một khối lượng lớn tiền kim loại cổ, trong đó đáng lưu ý là những đồng tiền có nguồn gốc từ Nhật Bản. Về niên đại, sớm nhất có đồng người Nhật đúc vào khoảng thời gian thế kỷ IX-XI...

Làng Việt Nam - Cộng đồng đa chức năng liên kết chặt chẽ (GS. Phan Đại Doãn)

Một vài nhà nghiên cứu cho rằng, tổ chức dòng họ ở nước ta không nặng nề chặt chẽ như ở Trung Quốc và Nhật Bản. Nhân dân ta vẫn lấy gia đình cá thể (một vài thế hệ) làm cơ sở. Cây lúa nước mở rộng từ miền núi xuống đồng bằng đến ven biển đã làm tan quan hệ họ hàng, đã chia nhỏ họ hàng thành kiểu gia đình hạt nhân, người Việt Nam coi trọng cái cá thể gia đình mà ít lưu ý đến cái toàn thể họ hàng, chú trọng cái láng giềng mà ít lưu ý đến dòng máu, “bán anh em xa, mua láng giềng gần”.

Đôi bờ Ngũ Huyện Khê (Hà Bắc) - GS Trần Quốc Vượng

Bắc Ninh cũ, xứ Kinh Bắc xưa, là cả một kho tàng di tích khảo cổ, di tích lịch sử, huyền tích, huyền thoại, thần thoại tố, những hội hè xuân - thu, những phong tục, tập quán, tín ngưỡng, lễ thức cổ truyền, những câu nói văn vẻ, những lời ca, điệu hát, những tên đất, tên làng cổ kính… hứa hẹn những vụ gặt bội thu của nhiều ngành nghiên cứu đất nước, con người, xã hội Việt Nam nói chung, xứ Bắc nói riêng...

Cơ cấu và tình hình sử dụng ruộng đất ở Châu thổ sông Hồng trong thời kỳ đổi mới (GS.TS Nguyễn Văn Khánh)

Từ năm 1958 trên toàn miền Bắc Việt Nam, hầu hết ruộng đất cũng như sản xuất nông nghiệp đều được tập thể hoá và đặt dưới sự quản lý của các hợp tác xã. Với tư cách đại diện cho thành phần kinh tế tập thể, hợp tác xã quản lý hầu hết đất đai, đặc biệt là đất nông nghiệp.

Sách "Chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa, Trường Sa – Tư liệu và sự thật lịch sử" (GS.TS Nguyễn Quang Ngọc)

Nhà Xuất bản ĐHQGHN vừa ra mắt bạn đọc cuốn sách "Chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa, Trường Sa – Tư liệu và sự thật lịch sử" của tác giả là GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Nguyên Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển ĐHQGHN, Nguyên Chủ nhiệm Khoa Lịch sử Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn ĐHQGHN. Cuốn sách dày gần 500 trang với 5 chương, 4 phụ lục, hơn 50 hình ảnh minh họa. Cổng thông tin Điện tử ĐHQGHN trân trọng gửi tới bạn đọc Lời giới thiệu cuốn sách của GS. Phan Huy Lê – Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam.

Giới thiệu sách “Còn là TINH ANH” kỷ niệm 10 năm ngày mất của Giáo sư Trần Quốc Vượng

Tọa đàm khoa học: “Còn là TINH ANH” kỷ niệm 10 năm ngày mất của Giáo sư Trần Quốc Vượng” diễn ra vào ngày 17 tháng 08 năm 2015. Sau Tọa đàm, Ban Biên tập và Tổ chức bản thảo gồm có PGS.TS. Vũ Văn Quân, GS.TS. Nguyễn Quang Ngọc, PGS.TS. Lâm Thị Mỹ Dung, PGS.TS. Hoàng Anh Tuấn, TS. Phạm Đức Anh, TS. Nguyễn Thị Hoài Phương, TS. Đặng Hồng Sơn, TS. Đinh Đức Tiến phối hợp với Nhà xuất bản Đại học Quốc gia ra Cuốn sách “Còn là TINH ANH”. Website Khoa Lịch sử trân trọng giới thiệu tới quý độc giả cuốn sách “Còn là TINH ANH” và trích đăng bài viết Khai mạc Tọa đàm của PGS.TS Vũ Văn Quân: “Giáo sư Trần Quốc Vượng: Nhà Sử học, Khảo cổ học và Văn hóa học xuất sắc”.

Thiên đô chiếu của vua Lý Công Uẩn – Những giá trị chưa bao giờ cũ

Chiếu dời đô bộc lộ khúc triết, tổng thể tâm thế, tư duy, nhân cách của bậc đế vương khai sáng một triều đại, khai sinh một kinh thành của quốc gia Đại Việt 1.000 năm trước.

Giáo sư Trần Đức Thảo: Việt Nam và Đông Á

GS. Trần Đức Thảo là nhà Sử học lớn và đã từng chung tay xây dựng Khoa Lịch sử từ những ngày đầu thành lập. Website Khoa Lịch sử xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc một bài viết nhỏ về lịch sử của GS. Trần Đức Thảo dưới tựa đề "Việt Nam và Đông Á".

Khoa Lịch sử – 55 năm xây dựng và phát triển (TS Hoàng Anh Tuấn)

55 năm ấy, lớp lớp cán bộ và sinh viên Khoa Lịch sử Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQG HN) đã không ngừng học tập, rèn luyện, phấn đấu vươn lên, đưa Khoa trở thành một trong những trung tâm đào tạo và nghiên cứu sử học hàng đầu ở Việt Nam.

Định đô Thăng Long - Bước trưởng thành vượt bậc của dân tộc

Kinh đô - thủ đô là trung tâm quyền lực quốc gia. Quyền lực đó phải được tập trung và lan toả. Có như vậy mới đáp ứng được yêu cầu và hiệu quả về quản lý và phát triển đất nước, tạo nên sự gắn kết quốc gia - dân tộc.

Về An Dương Vương (Trần Quốc Vượng, Đỗ Văn Ninh)

Những tài liệu xưa nhất của Việt Nam còn lại là Việt điện u linh, Việt sử lược, Lĩnh Nam chích quái và Đại Việt sử ký toàn thư đều ghi chép về sự tồn tại của thời kỳ lịch sử An Dương Vương và nước Âu Lạc trong giai đoạn đầu của lịch sử Việt Nam. Tiếp những tập sách trên, Dư địa chí của Nguyễn Trãi, Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú,… cũng có ghi chép về An Dương Vương và nước Âu Lạc với nội dung tương tự. Qua những tài liệu này chúng ta thường hiểu An Dương Vương họ Thục, tên Phán, người đất Ba Thục (Tứ Xuyên, Trung Quốc ngày nay), con của vua Thục, nhân vì không mãn ý trong việc cầu hôn của tổ phụ với con gái Hùng Vương là Mỵ Nương mà mang quân đánh đổ Hùng Vương, lập nước Âu Lạc, làm vua xưng là An Dương Vương, xây thành Cổ Loa…

Chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam trên vùng đất Nam Bộ (GS.TSKH Vũ Minh Giang)

Trân trọng giới thiệu nghiên cứu "Chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam trên vùng đất Nam Bộ" của GS. TSKH. Vũ Minh Giang.

Làng, Liên làng và Siêu làng - mấy suy nghĩ về phương pháp

Trân trọng giới thiệu nghiên cứu "Làng, Liên làng và Siêu làng (mấy suy nghĩ về phương pháp)" của GS. Hà Văn Tấn in trong Tạp chí Khoa học, Đại học Tổng hợp Hà Nội, số 1, 1987.

Lịch sử, Sự thật và Sử học

Trân trọng giới thiệu bài viết "Lịch sử, sự thật và sử học" của GS. Hà Văn Tấn đăng tải trên Tạp chí Tổ quốc, tháng giêng, 1988.

Trung thực và dũng cảm - lời thề chung cho các nhà Sử học

Ngày 24 - 25/6/2002, trong khuôn khổ thực hiện đề tài độc lập cấp Nhà nước về Lịch sử Việt Nam do PGS.TS Nguyễn Quang Ngọc - Chủ nhiệm Khoa Lịch sử, Trường ĐHKHXH&NV làm chủ nhiệm, hội nghị bàn về phương hướng xây dựng giáo trình Lịch sử Việt Nam và Lịch sử Văn hóa Việt Nam đã được tổ chức. Tại hội nghị bàn này, GS. Trần Quốc Vượng đã trình bày một bản báo cáo vô cùng tâm huyết, hết sức sâu sắc và đầy tinh thần trách nhiệm của một nhà khoa học, một nhà giáo dục đầu ngành. Từ đó đến nay, GS. Nguyễn Quang Ngọc vẫn giữ bản báo cáo này như một "bảo bối" cho toàn bộ quá trình triển khai bộ "Lịch sử Việt Nam" 4 tập mà trong đó GS. Trần Quốc Vượng cũng là một tác giả. Bài viết như một lời căn dặn của người quá cố về một thái độ dũng cảm và trung thực trong khi viết về lịch sử.