Khoa Lịch sử

Chi đoàn cán bộ Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQGHN, phối hợp với Chi đoàn cán bộ Viện Sử học, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam; Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội; Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 tổ chức Tọa đàm dành cho các cán bộ trẻ.

Lý luận sử học - “các lý thuyết soi sáng cho việc nhận thức lịch sử và khôi phục lại quá khứ của các xã hội con người trong các thời gian khác nhau“, “lý thuyết cần thiết cho việc biên soạn lịch sử” - là yếu tố nền tảng, là ngọn đuốc dẫn đường cho người nghiên cứu đi vào khoa học lịch sử.

Sáng ngày 18/11/2024, tại Hội trường tầng 8, nhà E, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Thầy và Trò Khoa Lịch sử tổ chức Lễ Kỷ niệm ngày nhà giáo Việt Nam, trao học bổng Lê Văn Hưu năm 2024 và Giải thưởng Sử học Đinh Xuân Lâm lần thứ VIII.

Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng phối hợp tổ chức Hội nghị Sử học toàn quốc lần thứ nhất với chủ đề: "Nghiên cứu chủ quyền quốc gia lãnh thổ theo định hướng tiếp cận toàn bộ và toàn diện của lịch sử Việt Nam".

(Đại biểu Nhân dân) Ngày 15.6, tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tổ chức Hội nghị Sử học toàn quốc lần thứ nhất với chủ đề: "Nghiên cứu chủ quyền quốc gia lãnh thổ theo định hướng tiếp cận toàn bộ và toàn diện của lịch sử Việt Nam".

Ngày 23/2/2024, đúng 90 năm Ngày sinh của Giáo sư Sử học, Nhà giáo Nhân dân Phan Huy Lê, gia đình và đông đảo thế hệ học trò của Thầy ở khắp mọi miền Tổ quốc đã tề tựu về Trường ĐHKHXH&NV (tiền thân là trường ĐH Tổng hợp Hà Nội - nơi Thầy đã gắn bó nhiều năm trong cuộc đời giảng dạy, nghiên cứu khoa học) để cùng ôn lại những kỉ niệm sâu sắc và kính nhớ về Thầy.

Nhận thức lịch sử có thể là nhận thức khách quan hay không luôn là câu hỏi lớn đặt ra cho mọi thời đại sử học. Những lí giải của các trường phải sử học trên thế giới về tính chất của nhận thức lịch sử cho thấy đây là vấn đề phức tạp.

Có hay không một kỷ nguyên toàn cầu hoá trong lịch sử nhân loại giai đoạn cận đại sơ kỳ? Ba thập kỷ nghiên cứu và tranh luận của giới sử học quốc tế đã góp phần phục dựng bức tranh toàn cảnh về một diễn trình hội nhập toàn cầu diễn ra từ sau các phát kiến của Christopher Columbus đến cuộc cách mạng tư sản Pháp (khoảng 1500 – 1789). Các quốc gia Đông Á, Đại Việt nói riêng, đã hội nhập như thế nào và có vai trò quan trọng đến đâu trong hệ thống trao đổi thương mại và giao lưu văn hoá toàn cầu thời kỳ đó? Gần một thập niên khai thác và nghiên cứu tương đối hệ thống các nguồn tư liệu phương Tây liên quan đến Đại Việt cho phép khẳng định một cách chắc chắn: Đại Việt – với vai trò nổi bật của Kinh đô Thăng Long – đã có sự hội nhập nhất định vào quá trình toàn cầu hoá cận đại sơ kỳ.

Dưới quan điểm sử học mới, càng ngày chúng ta càng nhận ra rõ hơn, đầy đủ và chân xác hơn bức chân dung toàn hảo của ông – một vị Chúa Nguyễn kiệt xuất nhất trong lịch sử dân tộc, người Anh hùng đứng ở vị trí hàng đầu của những Anh hùng Mở cõi Việt Nam.

55 năm ấy, lớp lớp cán bộ và sinh viên Khoa Lịch sử Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQG HN) đã không ngừng học tập, rèn luyện, phấn đấu vươn lên, đưa Khoa trở thành một trong những trung tâm đào tạo và nghiên cứu sử học hàng đầu ở Việt Nam.

Trân trọng giới thiệu bài viết "Lịch sử, sự thật và sử học" của GS. Hà Văn Tấn đăng tải trên Tạp chí Tổ quốc, tháng giêng, 1988.

“Nghiên cứu, giảng dạy và đào tạo lịch sử” là một trong bốn tiểu ban của Hội thảo khoa học “Sử học Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hoá” tổ chức ngày 4 tháng 3 năm 2011 tại Hà Nội. Website khoa Lịch sử giới thiệu bài viết của PGS.TS Trần Thị Vinh về chủ đề này.

Bài viết giới thiệu những luận điểm cơ bản về phương pháp luận sử học và triết học lịch sử của các khuynh hướng sử học chính đã xuất hiện và chi phối sử học thế giới trong thế kỷ XIX và XX.

Bạn đọc đang có trong tay một cuốn sách được biên soạn công phu với cách trình bày độc đáo, có thể đáp ứng nhu cầu và mục đích sử dụng của nhiều đối tượng: từ học sinh, sinh viên đến các giảng viên, nhà nghiên cứu và những người quan tâm đến Lịch sử thế giới nói chung. Cuốn sách được biên dịch từ nguyên bản tiếng Anh có nhan đề History Year by Year: The Ultimate Visual Guide to the Events that Shaped the World do nhà xuất bản Dorling Kindersley (Vương quốc Anh) xuất bản lần đầu vào năm 2011. Đây là một dự án được thực hiện bởi Viện Smithsonian của chính phủ Hoa Kỳ với sự hợp tác của hàng chục chuyên gia, nhà nghiên cứu thuộc các lĩnh vực Sử học, Khảo cổ học, Dân tộc học… công tác ở nhiều trường đại học, trung tâm nghiên cứu và bảo tàng danh tiếng trên thế giới.

Năm học 2011 - 2012, Quỹ phát triển Sử học Việt Nam đã trao 8 suất học bổng cho 8 sinh viên có thành tích học tập, hoạt động đoàn hội xuất sắc thuộc 2 khoa Lịch sử trường ĐHKHXH&NV và trường ĐH Sư phạm Hà Nội.

Trân trọng giới thiệu "Giáo trình Lịch sử sử học" do NXB ĐHQGHN ấn hành năm 2019.

Ngoại thương Việt Nam trước thời Cận đại là một chủ đề từ lâu đã rất ít được các nhà Sử học Việt Nam quan tâm. Một vài công trình khả dĩ có thể kể ra như Tình hình công thương nghiệp Việt Nam trong thời Lê Mạt (của Vương Hoàng Tuyên, Nxb. Văn Sử Địa, 1959); Ngoại thương Việt Nam hồi thế kỷ XVII, XVIII và đầu XIX (của Thành Thế Vỹ, Nxb. Sử học, 1961)… thì cũng đã có tuổi đến trên nửa thế kỷ. “Khoảng trống” này có thể được lý giải bởi sự chia sẻ quan tâm của các nhà nghiên cứu cho các chủ đề lịch sử chống ngoại xâm, lịch sử quân sự, lịch sử phong trào nông dân và làng xã cổ truyền; nhưng quan trọng hơn, đó là sự thiếu hụt các nguồn tư liệu nguyên gốc, chỉ có thể được khai thác trong bối cảnh đất nước mở cửa, đổi mới và hội nhập từ sau năm 1986 trở lại đây.